Velayetin Kime Verileceği Neye Göre Belirlenir?

Velayetin kime verileceği neye göre belirlenir? sorusuna Av. Ömer KARTAL şöyle cevap vermektedir.                    

(Av. Ömer KARTAL’IN web sitesinden alıntıdır.)

Velayetin Kime Verileceği Neye Göre Belirlenir?

Boşanma davalarında en önemli konu velayettir. Velayetin kime verileceği taraflar arasında anlaşmazlık çıkaran önemli hususlardandır. Velayet anlaşmalı boşanmalarda protokol üzerinde belirlenirken çekişmeli boşanmalarda hakim çeşitli kriterleri dikkate alarak karar vermektedir. Velayet anne ve babanın çocuk üzerinde ortak sorumluluk ve hak sahibi olması demektir ve evlilik sırasında ortak kullanılırken boşanmayla velayet tek bir tarafa geçmektedir. Peki, velayetin kime verileceği neye göre belirlenir? Velayet davalarında öncelik çocuğun yararıdır. Hakim karar verirken çocuğun yaşı, eğitimi, ayırt etme gücüne göre çocuğun kararını dikkate almaktadır. Boşanma sırasında yıpranan çocuğun psikolojik olarak daha da yıpranmaması için en doğru tarafta kalması onu yararına olacaktır. Velayet davalarında öncelikli olan çocuğun yaş aralığıdır. 0-3 yaş grubundaki çocuklar anne bakımına ihtiyaç duymaktadır ve bu yüzden genellikle anneye verilmektedir. Burada kriter çocuğun anne bakımına ihtiyaç duymasıdır. 3 yaşa kadar olan grupta ekonomik şartlar anne bakımına muhtaçlıktan sonra gelmektedir ve velayeti alamayan babaya ekonomik şartları sağlamayı hükme bağlayabilmektedir. Yalnız bu noktada dikkat edilmesi gereken bir husus vardır o da annenin çocuk için risk taşıdığı durumlardır. Annenin kötü alışkanlıklara sahip olması, kısıtlı duruma düşmesi, çocuğa bakacak yeterlilikte olmaması gibi durumlarda çocuğun annenin yanın kalması çocuk için zararlı olabilmektedir.

Velayette Çocuğun Yaşı Önemli Mi?

Çocuğun yaşı artıp ta 3-7 yaş aralığına geldiğinde anne bakımına muhtaçlıktan çıktığı hukuken kabul edilmekte ve eğitim, sosyal hayat gibi unsurlar ön plana çıkmaktadır. Ön plana çıkan unsurlarda beraberinde ekonomik gücü gerektirdiği için çocuğun velayeti ekonomik gücü daha iyi olan tarafa verilmektedir. Velayetin kime verileceği neye göre belirlenir denildiğinde sırada yaş kriterlerinden biri olan 6-12 yaş grubu çocuklar vardır.  Bu yaş grubunda da ekonomik olarak fazla imkana sahip olmak kıstas alınmaktadır. Bu yaş grubunda çocuklar ayırt etme gücüne sahip olduğu için mahkemece çocuğa kararı sorulmaktadır. Velayet davalarında birden fazla çocuk varsa çocukların ayrılmaması dikkat edilen bir diğer husustur.

Evlilik Dışı Doğum Velayetin Seyrini Nasıl Etkiler?

Velayet davalarında öncelik çocuğun yararıdır, çocuk için tüm durumlar düşünülmekte ona göre hüküm verilmektedir. Velayetin verileceği tarafla ilgili düzenlemenin yanı sıra velayeti alamayan tarafın çocukla ilişkisi de belirlenmektedir. Velayeti alamayan tarafın çocukla belirli gün ve saatlerde görüşmesi onun psikolojik gelişimi için önemlidir ve velayeti alan tarafın bu duruma dikkat etmesi gerekmektedir. Velayetin kime verileceği neye göre belirlenir diye sorulduğunda çocuğun evlilik birliği içerisinde mi yok evlilik dışında mı doğduğu büyük önem taşımaktadır. Velayet soy bağı ile ilintilidir ve yalnızca çocuklar üzerinde iddia edilebilmektedir. Eğer ki çocuk evlik birliği içerisinde doğmuşsa anne baba velayeti ortak kullanır. Fakat çocuk evlilik dışı doğmuşsa anneyle çocuk arasında doğum esnasında doğrudan soy bağı kurulacağı için velayet anneye ait olmaktadır. Böyle bir durumda babanın önce babalık davası açması kazandığında ise velayet davası açması gerekmektedir.

Hükme Bağlanan Velayet Süresiz Midir?

Velayet davalarında verilen karar süresiz bir kesinlik içermez. Velayeti alan tarafın sağladığı mevcut şartları kaybetmesi ve bunun velayeti alamayan tarafça ispatlanması durumunda velayet değişikliği davası açılabilmektedir. Bu durumda da velayeti alan tarafın çocuğun psikolojik ve fizyolojik gelişimini engelleyici şekilde davranması, ahlaki davranışlarının kötü olması veya kısıtlı hale gelmiş olması gerekmektedir. Velayet sahibi olan tarafın ölmesi durumunda velayet otomatik olarak diğer tarafa geçmemektedir. Mahkeme çocuk için uygun şartlar sağlarsa velayeti diğer tarafa vermekte yoksa çocuğa vasi atamakta veyahut devlet kontrolü altına almaktadır.