Velayet Hangi Durumlarda Elden Alınır?

Velayet hangi durumlarda elden alınır? sorusuna Av. Ömer KARTAL şöyle cevap vermektedir.                    

(Av. Ömer KARTAL’IN web sitesinden alıntıdır.)

Velayet Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Velayet anne ve babanın çocuk üzerinde ortak hakka ve yetkiye sahip olmasıdır. Evlilikte ortak kullanılan velayet boşanma sırasında mahkemece taraflardan birine verilir.Velayet verilirken öncelik çocuğun yararıdır. Özellikle anne bakımına muhtaç olan 0-3 yaş grubundaki çocuklar ekonomik çıkarları gözetilmeksizin anneye verilir ve annenin ekonomik durumu iyi değilse babaya çocuk için gerekli ekonomik durumu sağlamayı şart koşar. Fakat yükselen yaş gruplarıyla beraber anne bakımına muhtaçlıktan çıkıp eğitim çağına gelen çocuğun ekonomik çıkarları ön plana geçer ve eğitim için gerekli çıkarları hangi taraf daha iyi sağlıyorsa velayet o tarafa verilir. Velayeti alan taraf çocukla beraber çocuğun bütün sorumluluklarını da alır. Çocuk sadece ekonomik olarak ihtiyaçları karşılanacak bir varlık olarak görülmemelidir. Özellikle sancılı boşanma süreçlerinden sonra çocuğun psikolojik gelişimine dikkat edilmelidir. Aile birliğinin bozulmuş olması onun anne ve baba ile ilişkisine engel bir durum olmadığı belli edilmelidir.

Velayetin Elden Alınmasına Dair Hususlar

Mahkemece velayeti alamayan tarafa çocukla kişisel ilişkinin belirlenmesi amacıyla, görüşmek için belirli gün ve zamanlar tayin edilmektedir.  Velayet sahibi tarafın bu duruma uyması ve çocuğun yararı için diğer tarafla görüştürmesi gerekmektedir. Çocuğu kaçıran, belirli sebeplerle sürekli görüşmeye engel çıkartan velayet sahibi taraf bu davranışından ötürü velayeti alamayan tarafça velayetin elden alınması konusunda dava edebilir. Velayetin elden alınmasında ekonomik çıkarlar, özelikle anne bakımına muhtaç çocuklarda ikinci plana atılmaktadır. Mahkeme çocuğun velayetini anneye vermişse ve annenin ekonomik durumu iyi değilse mahkemece babaya bu durum için nafaka adı altında çeşitli ödemeler şart koşabilir. Yani ekonomik koşullar velayetin elden alınması için birinci koşul değildir.

Yeniden Evlenme ve Velayetin Elden Alınması

Velayet davalarında sıkça karşılaşılan bir diğer soru ise velayet sahibi tarafın yeniden evlenmesinin velayetin elinden alınmasına hak doğurup doğurmayacağıdır. Velayet sahibi tarafın yeniden evlenmesi velayetin elinden alınması için tek başına yeterli bir sebep değildir. Velayette çocuğun yüksek yararı gözetilir. Velayet sahibi taraf evlense de çocuk için gerekli şartları sağlamaya devam ediyorsa velayet elinden alınamaz. Velayeti elinde bulunduran taraf çocukla ilgilenmiyorsa onun kişisel gelişimi için kötü davranışlarda bulunuyorsa bu durum velayet sahibi olmayan tarafça kanıtlanarak velayetin elinden alınması davası açılabilir.  Velayet sahibi tarafın alkol uyuşturucu gibi sakıncalı alışkanlıkları olması çocuk için zarar teşkil ettiğinden ötürü velayetin elden alınması için geçerli bir sebeptir.Velayetin elden alınması için velayet sahibinin velayet hakkını iyi şekilde kullanamaması gerekmektedir. Velayet sahibi tarafın çocuktan ayrı yaşaması ve onun gelişimi için gereken zamanlarda yanında olamaması gibi durumlar velayetin elden alınması için yeterli sebeplerdir. Çocuğun velayet hakkı olmayan anne veya babada bırakılması, çocukla kişisel ilişkinin kurulamaması veya kurulmasının engellenmesi, tarafların ebeveynlik konusunda deneyimsiz olması gibi sebeplerle velayetin elden alınması davası açılabilir.

Anne veya Babanın Ölümü Halinde Velayet

Anne ve babanın hastalanması, ölmesi gibi hallerde de dava açılarak velayet elden alınabilir. Ölüm halinde velayetin otomatik olarak diğer tafra geçmesi gibi bir şey söz konusu değildir. Velayette çocuğun yüksek yararı gözetildiği için her ne kadar anne bakımına muhtaç olsa da annenin kısıtlı olması, hapiste olması, hasta olması gibi durumlarda velayet elinden alınıp şartları sağlayan diğer tarafa verilir. Velayetin elden alınması için dava açacak tarafların bu durumu kanıtlanması gerekmektedir. Bazı durumlarda kanıtlar tek başına yeterli olmamakla beraber şahitlerde istenmektedir. Velayette öncelik çocuğun yararıdır.