Velayet Hakkı Kime Verilir?

Velayet hakkı kime verilir? sorusuna Av. İlhan ERKUL şöyle cevap vermektedir.                    

(Av. İlhan ERKUL'un web sitesinden alıntıdır.)

Velayet Hakkı Kime Verilir?

Velayet hakkı kime verilir? Konusu hakkında konuşmadan önce velayet nedir onu incelememizde fayda var. Velayet, ergin olmayan çocuğun korunması ve temsil edilmesi için öngörülmüş hukuksal haklardır. Türk Medeni Kanunu’nun 339. maddesinde velayetin kapsamı şu şekilde ifade edilmiştir : ‘ Ana ve baba, çocuğun bakım ve eğitimi konusunda onun menfaatini göz önünde tutarak gerekli kararları alır ve uygularlar. Çocuk, ana ve babasının sözünü dinlemekle yükümlüdür. Ana ve baba olgunluğu ölçüsünde çocuğa hayatını düzenleme olanağı tanırlar, önemli konularda olabildiğince onun düşüncesini göz önünde tutarlar. Çocuk, ana ve babasının rızası dışında evi terk edemez ve yasal sebep olmaksızın onlardan alınamaz. Çocuğun adını ana ve babası koyar’ denilerek madde metninde ve devamında önemli konulara vurgular yapılmıştır. Çocuğun doğru ve sağlıklı gelişimi için , ihtiyaçlarının karşılanması ve hoş görülü sağlıklı bir ortamda yetiştirilmesi gerekir. Yetişkin olmayan çocukların velayeti anne ve babaya aittir. Yasal bir sebep olmadıkçada velayet anne babadan alınmaz.

Her çocuk ergin olana kadar anne ve babasının ortak velayeti altındadır. Anne ve baba evli oldukları müddetçe velayeti birlikte kullanırlar. Boşanma halinde velayet hakkı kime verilir sorusu akıllara gelmektedir. Ergin olmayan çocuk kime bırakılmış ise vekalet hakkı da ona aittir. Anne ve baba evlenmeden çocuk sahibi olmuş ise eğer vekalet hakkı anneye ait olacaktır. 

Anne ve babalar velayet hakkı kapsamında gözetimi aldındaki çocuklarına özenle bakmak ve iyi bir eğitim almaları için gereken çabayı göstermek zorundadırlar. Anne ve baba olmak, bazı hak ve sorumlulukları birlikte getirmekte olup Türk Medeni Kanunu ile de bu hak ve sorumluluklar güvence altına alınmıştır. Eşlerin boşanması halinde ise ergin olmayan çocuğun hak ve menfaatlerinin korunması amacı ile velayete ilişkin hükümler kanunlarca düzenlenmiştir. Boşanan eşlerde velayetin kime bırakılacağı ailelerin kendi durumları göz önüne alınarak tamamen çocuğun menfaati gözetilerek belirlenecektir. 

Eşlerin boşanması halinde velayetin anne ya da babaya bırakılması diğer eşin çocuğun giderlerine katılmayacağı, daha iyi bir eğitim alması ve daha iyi koşullarda yaşaması için çaba harcamayacağı anlamına asla gelmemektedir. Velayet kendisinde olmasa da, ebebeynin de sorumluluları yine evlilik birliği içerisinde nasıl ise aynı şekilde devam edecektir. Fakat velayet kendisine bırakılmayan tarafın sorumluluktan kaçmasını engellemek adına velayet kendisine bırakılan taraf, müşterek çocuk için nafaka ödenmesini talep edebilir.

Taraflar müşterek çocuk için nafakayı boşanma davasında isteyebilecekleri gibi boşanma davasından sonra da gerektiği durumda ayrıca açabilecekleri nafaka davası ile de talep edebileceklerdir. Müşterek çocuğun eğitim dahil tüm giderleri için bağlanacak olan bu nafakanın ne kadar olacağı eşlerin maddi durumlarına ve çocuğun ihtiyaç ve menfaatlerine göre belirlenecektir. Nafaka ödeme yükümlülüğünü yerine getirmeyen anne ve ya baba, şikeyet halinde 3 ay hapis cezası ile cezalandırılabilecektir. 

Velayet kendisine bırakılmayan anne ve ya baba ile çocuğun ilişkileri evlilik birliği içerisinde nasıl ise aynı şekilde devam etmelidir. Ancak genel olarak boşanan eşlerin daha sonrasında iletişim kurması zorlaşacağı için velayet kendisine bırakılmayan taraf mahkemeden müşterek çocuk ile arasında kişisel ilişki kurulmasını isteyebilir. Velayet hakkı kime verilir sorusu hakkında karar veren mahkeme, velayetin bırakılmadığı ebeveyn ile çocuğun ne zaman görüşeceği, bu görüşmenin ne kadar süreceği ve hangi günlerde olacağını da karar verecektir. Velayet kendisine bırakılan ebebeyn, mahkemece verilen bu kişisel ilişki kararına uymak zorundadır ve bu karara uymaması halinde cezai yaptırımlar ile karşılaşabilecektir.